Jamhuri ya Muungano wa Tanzania
Wakala wa Ufundi na Umeme (TEMESA)
"Huduma Bora kwa Fursa za Maendeleo"

Posted On: May 07, 2025

Wakala wa Huduma za Ufundi na Umeme Tanzania (TEMESA) inaimarisha kwa kasi jukumu lake kama msingi wa ufanisi wa Serikali na maendeleo ya miundombinu, kutokana na kupanua wigo wake katika matengenezo ya uhandisi na ufumbuzi wa usafiri. Hili lilitiliwa mkazo tarehe 5 Mei, 2025, wakati Waziri wa Ujenzi, Mheshimiwa Abdallah Ulega, akiwasilisha Bungeni makadirio ya bajeti ya Wizara yake kwa mwaka wa fedha 2025/2026. Alieleza kwa kina jinsi TEMESA, kupitia mageuzi ya kimkakati na kuongeza uwezo, ilivyoboresha kwa kiasi kikubwa utoaji wa huduma katika sekta zote, kuanzia usafiri wa feri hadi usimamizi wa mali za serikali.

“TEMESA inaendelea kuwa tawi la kitaalamu linalotegemewa na serikali, likitoa msaada muhimu katika uendeshaji na matengenezo ya mali za Umma, hususan magari, vivuko na mifumo ya umeme,” alisema Waziri Ulega. Kazi ya TEMESA, kulingana na yeye, sio tu kuongeza uhamaji na usalama bali pia kupunguza gharama na kuongeza ufanisi katika utoaji wa huduma za umma.

Katika mwaka wa fedha wa 2024/25, TEMESA ilitekeleza majukumu mbalimbali katika mamlaka yake huku Wakala huo ukikamilisha matengenezo ya magari 19,778 ya serikali, na hivyo kuchangia utoaji wa huduma bila kukatizwa na wizara, idara na Taasisi za Umma. Waziri Ulega alibainisha kuwa matengenezo hayo ni pamoja na siyo magari pekee bali pia mifumo muhimu katika majengo ya Serikali, mifumo ya umeme 114, mitambo ya kielektroniki, 222 ya majokofu na viyoyozi. Kazi hii ya kiufundi, ingawa haionekani sana kwa umma, ni muhimu kwa utendaji kazi wa Taasisi muhimu kama vile hospitali, shule na ofisi za usimamizi.

Pengine mojawapo ya mafanikio yanayoukabili Umma zaidi ya Wakala yapo katika usimamizi wa kivuko, kikoa ambacho TEMESA imekuwa muhimu sana. Kwa mujibu wa Waziri Ulega, shirika hilo kwa sasa linasimamia vivuko 32 vinavyofanya kazi katika maeneo 22 ya kimkakati nchini kote. Katika mwaka uliopita, feri hizi zilisafirisha zaidi ya abiria milioni 18.7, magari 350,000, na zaidi ya tani 103 za mizigo.

"Huu sio usafiri pekee. Hizi ni njia za maisha kwa jamii," alisisitiza. "Kwa Mikoa ya visiwa na maeneo yaliyotenganishwa na maji, vivuko vinavyoendeshwa na TEMESA huunganisha watu kwenye soko, shule na hospitali. Ni muhimu kwa ushirikiano wa kikanda na shughuli za kiuchumi." Ili kusaidia shughuli hizi za kivuko, TEMESA imeshiriki kikamilifu katika kujenga, kukarabati na kutunza vituo vya feri na gati. Maboresho haya ni sehemu ya mpango unaoendelea wa serikali wa kuboresha miundombinu ya usafiri kuwa ya kisasa, hasa katika mikoa ya kanda ya Ziwa na ukanda wa Pwani ambako upatikanaji bado ni changamoto. Waziri Ulega alithibitisha kuwa fedha za miradi hiyo zimepatikana kupitia ruzuku ya Umma, na hatua iliyofikiwa hadi sasa ni ya kutia moyo.

Waziri pia alipongeza mchango wa TEMESA katika ujenzi wa barabara kupitia ukodishaji wa mashine za ujenzi. Alisisitiza kuwa kwa kutoa vifaa vya bei nafuu, vya uhakika, shirika hilo lina mchango wa moja kwa moja katika kuongeza kasi ya ujenzi wa barabara nchi nzima. "Huduma za TEMESA zinakwenda zaidi ya matengenezo-zinawezesha miundombinu ya kiuchumi ambayo inafungua tija vijijini na mijini," Ulega alisema. Tukiangalia mwaka wa fedha wa 2025/26, TEMESA imeweka ajenda kubwa zaidi. Shirika hilo linapanga kutunza magari 29,063, karibu asilimia 50 zaidi ya mwaka uliopita na kufunga mifumo 55 ya umeme, vitengo 312 vya friji na viyoyozi, na mifumo 17 ya kielektroniki. Zaidi ya hayo, itatoa huduma za ushauri wa kihandisi kwa miradi mipya 37 na kuendelea kusimamia usakinishaji 58 unaoendelea. Upanuzi huu hauakisi tu ongezeko la mahitaji bali pia imani inayoongezeka ya kitaasisi katika uwezo wa kiufundi wa TEMESA. Ubunifu muhimu ulioangaziwa na Waziri Ulega ni kuanzishwa kwa mfumo wa matengenezo ya gari wa kulipia kabla, ambayo ilianza Januari 2025.

Chini ya mfumo huu, Taasisi za Umma zinaweza kupanga bajeti ya huduma za matengenezo mapema, kupunguza muda na kuongeza utabiri wa utendaji. "Mageuzi haya ni sehemu ya Mkakati mpana wa Mabadiliko wa TEMESA wa 2024-2026, ambao unalenga kubadilisha Wakala kuwa mtoa huduma wa hali ya juu, unaoendeshwa kidijitali," alisema. Mkakati wa mabadiliko, ulioidhinishwa Desemba 2024, unazingatia nguzo tatu: ufanisi wa kiutendaji, ubora wa huduma, na uendelevu wa kitaasisi. Kulingana na Ulega, mkakati huo unaiweka TEMESA sio tu kama wakala wa matengenezo, lakini kama nguvu madhubuti katika uboreshaji wa sekta ya umma.

"Hii ni enzi mpya ya TEMESA. Hatutengenezi magari na vivuko pekee bali tunajenga mifumo, kuwekeza katika ubunifu na kufanya huduma za serikali kuwa na mwitikio zaidi kwa watu," alisema. Maendeleo ya TEMESA yanasisitiza mada pana katika utawala wa Rais Samia Suluhu Hassan—kuboresha Taasisi za Umma kutoa matokeo halisi na yanayoweza kupimika. Katika hali ambapo ucheleweshaji wa huduma na usimamizi mbaya wa mali mara nyingi umedhoofisha malengo ya maendeleo, mabadiliko ya Wakala hutoa kiolezo cha serikali bora na inayowajibika.

Wakati Tanzania inasonga mbele na ajenda yake ya ujenzi wa viwanda na upanuzi wa miundombinu, kazi ya TEMESA katika kuhakikisha uhamaji, usalama na uthabiti wa kiufundi itabaki kuwa muhimu. Kwa maneno ya Waziri Ulega: “Vivuko vyetu vinapofanya kazi kwa muda uliopangwa, magari ya serikali yanapokuwa barabarani, na Taasisi zetu za Umma zinapofanya kazi kwa ufanisi maana yake TEMESA inafanya kazi yake, na kazi hiyo inalisaidia taifa kusonga mbele.

Na. Alfred Zacharia